AİLE ŞİRKETLERİ: BURADAN SONRA NEREYE?

Aile Şirketleri: Buradan Sonra Nereye?

27 Ekim 2016

Aile büyüğünün kurup bin bir emekle yaşattığı şirketin yarın da ayakta kalabilmesi için aile şirketlerinin güçlü ve zayıf yönlerini iyi anlamak, ve buna uygun bir strateji geliştirmek gerekiyor. Zira onları bugüne kadar getiren, bundan sonrasına taşıyamıyor.

Yoktan var edilen şirketler, bir kasa bir masa kurulan ortaklıklar, ilk ofisinin duvarını kendi boyayan patronlar, uykusuz geçen geceler, atlatılan ekonomik krizler, ihmal edilen özel hayat ve daha nicesi... Bir şirketi kurmak ve büyütmek, ailenin ekmek teknesine sahip çıkmak hem fazlaca emek hem de büyük cesaret gerektiriyor. Aile şirketleri sadece para kazandıran kurumlar değil, arkasında kahramanlık hikayesi barındıran birer yaşayan tarih âdeta. Tam da bu nedenle aile şirketlerinin sorunlarını incelerken önce onları var eden değerleri, kültürü ve yaşanmışlıkları doğru anlamak gerekiyor.

Başarılı aile şirketleri hem aileye hem de çalışanlarına uzun yıllar değer katıyor. Bugün Türkiye’de gayrisafi milli hasıla içinde %75’lik bir paya sahip oldukları ve istihdama katkılarının %80’in üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Ne var ki, geçen yıllar iş yapmanın koşullarını değiştiriyor. Ankara Ticaret Odası’nın verilerine göre, aile şirketlerinde ikinci kuşağa geçebilenlerin oranı %30 iken, üçüncü kuşakta bu oran %12’ye, dördüncü kuşakta ise %3’e düşüyor. Bu nedenle aile şirketlerinde kurumsallaşma gittikçe önem kazanıyor. Dürüstlük, adillik, sözüne güven gibi ticaretin temel değerleri aynı kalsa da üretimden çalışana, müşteriden finansmana dünün şartları bugüne uymuyor. Bir de yılların yorgunluğu aile büyüklerinin üzerine çöktüğü zaman ‘bundan sonra ne olacak?’ sorusunu sormak kaçınılmaz hale geliyor.

Bu kurumlar içinde yaşadığımız kültürün birer ürünü. Bu kültürü anlamadan uygulanacak her yöntem eğreti duracak ve başarısızlıkla sonuçlanacaktır. İşte bu nedenle var olan koşullar içerisinde aile şirketlerini başarılı kılan koşulları korurken, bundan sonra da ayakta kalmalarını sağlayacak stratejiler geliştirilmeli.

Bu soruya bugüne kadar aceleyle verilen cevapların sonu hep hüsran oldu. Ya şirketlerini sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmak isteyen aile şirketleri dışarıdan aldıkları uygulamaları hayata geçirmeye çalışıp başarısız oldu, ya da bu başarısızlık örnekleri yüzünden şirketleri kendi haline bıraktı. Oysa toplumun ve ülkenin birer değeri olan aile şirketlerinin yaşatılması herkes için önem taşıyor. Bu kurumlar içinde yaşadığımız kültürün birer ürünü. Bu kültürü anlamadan uygulanacak her yöntem eğreti duracak ve başarısızlıkla sonuçlanacaktır. İşte bu nedenle var olan koşullar içerisinde aile şirketlerini başarılı kılan koşulları korurken, bundan sonra da ayakta kalmalarını sağlayacak stratejiler geliştirilmeli ve aile şirketlerinde genç liderler yarına hazırlanmalı.

“Konya’da ne olursa olsun patron işinin başında durur. Belki günlük çalışma süresi yıllar geçtikçe azalır, ama asla işini gücünü bırakıp bir sahil kasabasına yerleşmez.”

Konyalı bir işadamı

Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) bünyesinde yürüttüğümüz ve Anadolu’nun geçtiğimiz yıllarda bir çok ilinde yaptığımız çalışmalarda, aile şirketlerinin güçlü ve zayıf yanlarını genel hatlarıyla aşağıdaki şekilde tespit ettik:

“Bir arkadaşımın şirketinde sohbet ediyorduk. Oğlunun müşterinin fiyat teklifine cevap vermesine çok sinirlendi. Oysa kendisi az önce aynı ürüne aynı fiyatı vermişti. Belli ki oğlu doğru yapsa bile kendisiyle aynı yetkiye sahip olsun istemiyordu. O şirket şu anda yok.”

Bursalı bir iş adamı

Bu tespitlerden yola çıkarak, aile şirketlerinin ilişki yönetimi, temel değerleri ve itibarı, kurumsal esnekliği, hızlı karar alma yeteneği gibi olumlu yönlerini korurken kurucunun yetki devrini kademeli olarak yapmasını, kendisinde zımni olarak var olan bilgiyi paylaşmasını ve şirketinin kendisinden sonra da ayakta kalması için kurumsallaşmasını sağlamak ihtiyacı doğuyor. Bunun yapmanın yolu ise, öncelikle o şirketin hikayesini doğru anlamaktan geçiyor. Bizi buraya taşıyan o başarı hikayesinin temel öğelerini tespit edip bir yandan onları muhafaza ederken, diğer yandan yeni bir hikaye yazmak gerekiyor.

Lütfen daha fazla kişinin makaleden faydalanabilmesi için sosyal ağlarınızda paylaşınız.

Soru ve Yorumlar

Makale hakkındaki soru ve görüşlerinizi duymaktan memnuniyet duyacağız. info@stratejico.com adresinden bize ulaşabilirsiniz.

Hakkımızda

StratejiCo. 1987’den beri Avrasya bölgesinde uluslararası firmalara ve kamu kurumlarına danışmanlık sağlayan bağımsız bir kurumsal ilişkiler ve kamu ile iletişim danışmanlığı şirketidir.

Yasal Uyarı

Bu rapor StratejiCo. tarafından, kamuya açık kaynaklardan toplanan bilgilere

dayanarak hazırlanmıştır. Bu raporda ortaya konan görüş ve öneriler StratejiCo.’nun resmi görüşünü yansıtmamaktadır. Bu içeriğin amacı okuyucularımıza kendi işleriyle ilgili farklı bakış açıları sunmaktır. StratejiCo. burada sağlanan bilgilere dayanarak alınan kararlardan sorumlu tutulamaz.